فایبرگلاس نوعی پلاستیک است که بافت آن با شیشه تقویت شده است. به همین دلیل است که فایبرگلاس را به عنوان پشم شیشه تقویت شده با پلاستیک نیز میشناسند. پشم شیشه معمولاً به حالت ورقهای در میآید و به طور تصادفی روی یک بافت تنظیم شده، یا بافته شده است. بنا به استفاده مورد نظر از فایبرگلاس، پشم شیشه میتواند از انواع گوناگونی از شیشه تولید شده باشد.
فایبرگلاس سبک، قوی، و مستحکمتر است. بهترین نکته درباره فایبرگلاس، قابلیت آن برای تبدیل شدن به اشکال مختلف است. به همین دلیل است که از فایبرگلاس به طور گسترده در صنایع بسیاری از قبیل وان حمام، کشتیسازی، سقف ساختمانها، صنایع هوایی و… استفاده میشود.
در این مقاله، درباره انواع فایبرگلاس، مشخصات و کاربردهایشان صحبت خواهیم کرد. پس بیایید با هم شروع کنیم.
فایبرگلاس چیست؟
فایبرگلاس نام مادهایست که از سیمهای ذوبشده بسیار باریک شیشه تولید میشود. از این محصول بهطور گسترده در صنایع ساختمانی و تولیدات صنعت حمل و نقل استفاده میشود. استفاده مکرر از کلمه فایبرگلاس در زبان شفاهی پلاستیک تقویتشده با فایبرگلاس موجب پدید آمدن خطاهایی میشود. در واقع، مواد ساخته شده از تقویت مواد فایبرگلاس با پلیاستر یا رزین وینیل، RTM، BMC، SMC، رووینگ، و القاء را پلاستیک تقویتشده با شیشه GRP مینامند. عموماً این عبارت را خلاصه کرده و صرفا تحت عنوان فایبرگلاس از آن یاد میکنند.
اساساً مواد فایبرگلاس از فرآیند ذوب تولید میشوند؛ از طریق ذوب شیشه مذاب از سوراخهای بسیار بسیار کوچک. به دلیل رسانش گرمای پایین و قدرت مکانیکی بالا، بسیاری از موادی که با ترکیب فایبرگلاس و دیگر مواد و ترکیبات شیمیایی را هم فایبرگلاس مینامند.
برای سادهتر کردن توضیحات، پلاستیک تقویتشده با پشم شیشه، که ما در این مقاله از آن با عنوان فایبرگلاس یاد میکنیم را میتواند چنین شرح داد: یک عنصر ساختاری که استقامتی بیشتر از فولاد دارد و مشحصات ظاهری آن تمام توجهات را به خودش جلب میکند. این ماده ساختمانی دوان و استحکام بسیار بالایی دارد و از همین رو در سالهای اخیر میزان استفاده از آن بسیار بالا رفته است. با توسعه فناوری، روشهای کاربری و همچنین کاربردهای فایبرگلاس نیز گسترش یافته است. فایبرگلاس با ویژگیهای مختلفی که دارد بهطور گسترده در صنایع ساختمانی مورد استفاده قرار میگیرد.
مقاله پیشنهادی: “درباره پشم سنگ بیشتر بدانیم”
انواع فایبرگلاس
بسته به مواد خام مصرف شده و نسبت استفادهشان برای ساخت فایبرگلاس، فایبرگلاس میتواند به گروههای اصلی زیر تقسیم بشود:
- A-glass: فایبرگلاس A-glass را به نام شیشه آلکالی نیز میشناسند؛ این ماده نسبت به مواد شیمیایی مقاوم است. ترکیببندی فایبرگلاس A-glass باعث شده است تا شباهت زیادی به شیشه پنجره پیدا کند. در برخی از نقاط دنیا از این فایبرگلاس برای تولید تجهیزات پردازش استفاده میشود.
- C-glass: فایبرگلاس C-glass مقاومت بسیار بالایی نسبت به تأثیرات شیمیایی دارد؛ از همین رو آن را شیشه شیمیایی نیز مینامند.
- E-glass: به این نوع فایبرگلاس، شیشه الکتریکی هم میگویند، زیرا یک عایق الکتریکی بسیار خوب است.
- AE-glass: این نوع فایبرگلاس از شیشه مقاوم به آلکالی ساخته شده است.
- S glass: این نوع فایبرگلاس با نام شیشه ساختاری نیز شناخته میشود و برای تولید محصولات مکانیکی کاربرد دارد.
فایبرگلاس در قالبهای گوناگونی تولید میشود تا برای کاربریهای مختلف بهینه شود. انواع اصلی آن به شرح زیر هستند:
- نوار فایبرگلاس: نوارهای فایبرگلاس از الیاف پشم شیشه ساخته میشوند و برای ویژگیهای عایقبندی حرارتیشان شناخته میشوند. این نوع فایبرگلاس کاربرد بالایی در بستهبندی، لولهکشی داغ، و… دارد.
- پارچه فایبرگلاس: پارچه فایبرگلاس نرم است و در انواع مختلفی مانند الیاف پشم شیشه و الیاف رشتههای شیشه موجود میباشد. از این نوع فایبرگلاس به عنوان سپر حرارتی، در محصولاتی مانند پردههای آتش و دیگر محصولات اطفاء حریق استفاده میشود.
- طناب فایبرگلاس: طنابهایی که با رشتههای فایبرگلاس بافته میشوند برای مصرفهای بستهبندی استفاده میشوند.
کاربرد فایبرگلاس چیست؟
موادی که عایقبندی حرارتی بالایی ارائه میدهند، سد حرارتی مؤثری در اختیار واشرهای صنعتی قرار میدهند. از آنجا که فایبرگلاس دوام، امنیت، و عایقبندی حرارتی بالایی ارائه میدهد، یکی از مواد پرطرفدار در تولید واشرهای صنعتی است. فایبرگلاس نهتنها عایقبندی بهتری ارائه میدهد، بلکه همچنین از دستگاهها محافظت میکند، از هدر رفت انرژی جلوگیری میکند، و امنیت نیروی کار حرفهاب را تضمین میکند. به همین دلیل است که بهطور گسترده از فایبرگلاس در صنایع زیر استفاده میشود:
- صنعت نوشیدنی
- کارواشها
- صنایع شیمیایی
- برجهای خنککننده
- بنادر و اسکلهها
- فرآوری غذا
- فوارهها، آبنماها و آکواریومها
- تولیدیها و کارخانهها
- صنایع فلزی
- معدن
- نیروگاهها
- صنعت کاغذسازی
- صنایع خودکار
- صنایع دفاع و هوا و فضا
خواص فایبرگلاس
فایبرگلاس خواص فراوانی دارد که آن را به یکی از بهترین مواد برای استفاده در صنایع مختلف تبدیل کرده است. هر یک از خواص فایبرگلاس، آن را برای استفاده در یکی از انواع صنایع مناسب و کارآمد میسازد. اولین نکتهای که توجه خریداران را به فایبرگلاس جلب میکند، هزینه بسیار پایین آن نسبت به دیگر مواد اولیه بازار است. قابلیت ضد زنگ بودن نیز توانسته است این ماده خام را به یکی از بهترین گزینهها برای صنایع آبی تبدیل بکند. توان بالا و استحکام ساختاری فایبرگلاس موجب شده است تا تقریباً در هر فضای کاری بتوان از این ماده قدرتمند استفاده کرد. استحکام ساختاری فایبرگلاس آن را به یکی از بهترین مواد در تولید ماشینآلات و صنایع سنگین بدل کرده است. البته از نسبت بالای استحکام به وزن فایبرگلاس نباید غافل شد. فایبرگلاس تقریباً نسبت به تمامی مواد مرسوم دیگر در صنایع، از وزن کمتری برخوردار است؛ همین باعث شده است تا اهمیت استحکام بالای آن دوچندان بشود. مقاومت بالا نسبت به گرما یکی دیگر از مهمترین ویژگیهای فایبرگلاس است. از آنجا که فایبرگلاس تحمل گرما و حرارت شدید را دارد، از این محصول بهطور گسترده در نیروگاهها و پالایشگاهها استفاده میشود. عدم رسانش الکتریکی نیز در انتخاب این ماده در صنایع مختلف بیتأثیر نیست. در نهایت اگر با تمام این موارد، همچنان فکر میکردید فایبرگلاس از توان و استقامت مورد نظرتان برخوردار نیست، میتوانید با تقویت آن توسط ورقههای دیگر فایبرگلاس، استحکام آن را برای صنعت خود تضمین کنید.
مواد اولیه فایبرگلاس چیست؟
فایبرگلاس واقعاً از شیشههایی مانند شیشه پنجره یا لیوانهای آشپزخانه ساخته میشود. برای تولید فایبرگلاس، شیشه تا حد ذوب حرارت داده میشود، سپس شیشه مذاب را از سوراخهایی بسیار باریک عبور میدهند. این فرآیند، رشتههای شیشهای میسازد که چنان باریکند که بهترین مقیاس اندازهگیری آنها، میکرون است.
این رشتههای انعطافپذیر شیشه را میتوان به گونههای مختلفی استفاده کرد: میتوان این رشتهها را به یکدیگر بافت تا ورقههای بزرگتر فایبرگلاس تشکیل بشوند، یا اینکه ساختار غیر منسجمتری برایشان در نظر گرفت؛ اینگونه میتوان به همان فرم پف کرده آشنا که برای عایقبندی صوتی و حرارتی استفاده میشود دست یافت. کاربرد نهایی به طول رشتههای شیشه و کیفیت فایبرگلاس مورد نظر بستگی دارد. برای برخی مصارف، بسیار مهم است که فایبرگلاس ناخالصی بسیار اندکی داشته باشد، به هر حال این نکته مربوط به قدمهای دیگری در فرآیند تولید میباشد.
قیمت فایبرگلاس
قیمت فایبرگلاس به عوامل متعددی بستگی دارد. در واقع فایبرگلاس از بسیاری از مواد اولیه موجود در بازار ارزانتر است و همین باعث شده است که در دهههای اخیر به محبوبیت فراوانی دست پیدا کند. ورقههای فایبرگلاس در اندازههای از پیش آمادهشده در بازار موجود هستند. علاوهبر ابعاد موجود، دانسیته و تراکم فایبرگلاس یکی از عوامل کلیدی تأثیرگذار بر قیمت است.
نکات پایانی
فایبرگلاس یکی از مهمترین و پرکاربردترین مواد اولیه است که در انواع اقسام صنایع کاربرد دارد. خصوصیات و ویژگیهای فوقالعاده فایبرگلاس باعث شده است که بتوان به کاربردهای متنوعی از آن در صنایع گوناگون رسید. عدم رسانش الکتریکی، مقاومت بالا در برابر گرما و فشار، استحکام بالا و وزن پایین و قیمت کمتر نسبت به دیگر مواد جایگاه مخصوصی به فایبرگلاس بخشیده است.