در این بخش میخواهیم به بررسی حوزهی گفتار درمانی، اکوستیک مطب گفتاردرمانی و مزایا و معایب و معضلات این حوزه و شخص گفتار درمانگر بپردازیم.
گفتار درمانی یا پاتولوژی گفتار و زبان
با پیشرفت علم و پزشکی، بسیاری از مشکلات جسمی که در گذشته دائمی بودند و راهحل و درمانی برایشان وجود نداشت، امروزه درمانشان بسیار دردسترس و سهل است و این پیشرفت تاثیر بهسزایی بر زندگی افراد دارد.
گفتار درمانگر کیست؟
از آنجایی که گفتار یکی از اصلیترین روشهای برقراری ارتباط است، میتوان گفتار درمانی را به نوعی ، ارتباط سازی هم خواند.
گفتار درمانگر یا پاتولوژیست گفتار و زبان کسی است که به ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالات مرتبط با گفتار و زبان و بلع می پردازد. در واقع گفتاردرمانی، بهبود انواع ارتباط درمان شونده است. همانطور که گفته شد بخشی از ارتباط، صحبت کردن است. ما می توانیم با خواندن و نوشتن، زبان بدن، حالات چهره ای و حتی با تماس چشمی با یکدیگر ارتباط برقرار کنیم.
- پس فعالیت گفتار درمانگر منحصر به “صحبت کردن” نیست. چرا که برای بسیاری از افراد پیش می آید که به دلیل آسیب های مغزی یا آسیب اندام های صورت (مثل قطع عضو یا فلجی عضله زبان) قادر به صحبت کردن نیستند؛ اما نباید این افراد را از ارتباط برقرار کردن محروم کرد.
حیطه فعالیت گفتار درمانگر
-
لکنت زبان
-
اختلالات تلفظی و تولیدی
-
اختلالات صوت (صدا)
-
اختلالات یادگیری
-
آسیب شنوایی
-
آفازی (زبان پریشی)
-
گفتار فلجی
-
ارتباط مکمل و جایگزین
-
شکاف کام و لب
-
بیش فعالی
-
گفتار درمانی اوتیسم
-
کم توانی ذهنی
-
بلع
مقاله پیشنهادی: “صفحه تخصصی پنلهای آکوستیک “
مراکز گفتار درمانی
برای تاسیس مرکز درمان ابتدا باید فضایی 10 تا 12 متری را برای فضای درمان در نظر گرفت. همچنین سالن انتظار و محل قرار گرفتن سرویس بهداشتی نیز باید متناسب با تعداد مراجعه کنندگان باشد. این مراکز می بایست دارای وسایل کمک آموزشی مانند پازل ، کتابها و سی دی های آموزشی و ضبط صوت نیز باشند .
در این مراکز با توجه به مشکل هر مراجعه کننده، میتواند فعالیتهای مختلفی انجام شود. برخی از این روشهای گفتار درمانی بسته به نیاز ، نیازمند استفاده از ابزاری مثل ضبط صوت و امثال آن می باشد.حتی در مرحلهای شعر و آواز خواندن و زدن ساز دهنی هم یکی از روشهای درمانی است.
با احتساب این روشها میتوان مراکز گفتار درمانی را از محیط های پرسروصدا دانست.پس اکوستیک مطب گفتاردرمانی امری اجتناب ناپذیر است.
اکوستیک مطب گفتاردرمانی ادیومتری
به طور کلی، آکوستیک فضای ادیومتری وابسته به سه عامل و نکته اصلی است:
- ابعاد فضا
- چیدمان فضا
- کاور کردن بخشهای زائد فضا
در ادامه با توضیح مختصری از هر یک از نکات، آشنا خواهیم شد:
-
ابعاد فضای اکوستیک مطب گفتاردرمانی
در حالت کلی فضای کوچک 1*2 یا 2*3 را به عنوان فضای گفتار درمانی در نظر میگیرند. هرچه فضا کوچکتر باشد، کنترل صدا در آن بهتر انجام میشود. بنابراین در این ابعاد به راحتی میتوان صدا را تا حد زیادی مدیریت کرد. همچنین استفاده از اتاقکهای آکوستیک به جای اتاق هایی که نیازمند عایق صوتی هستند؛ هم مرسوم است.
-
چیدمان فضا
برای چیدمان یک فضای اکوستیک مطب گفتاردرمانی، بهتر است از وسایلی استفاده شود که صدا را جذب میکنند. استفاده از پردههای ضخیم ، مبلمانی با پارچه های ضخیم مثل مخمل و چیدمان متناسب با فضا، به کاهش صدا در محیط یاری میکند.
در بحث آکوستیک ، اولویت با بهینه سازی فضا و کاهش صدای محیط به کمک وسایل موجود در فضاست. برای مثال استفاده از پارکت ، به جای سنگ در کف اتاق و یا استفاده از قالیچه و فرش در فضا، تاثیر بهسزایی در کنترل صدای محیط دارد. قرار دادن کتابخانه، قفسه، چوب لباسی و پردههای ضخیم هم بر این موارد موثرند.
-
کاور کردن بخشهای زائد فضا
مقصود ما از استفاده از کلمهی زائد در معنای بیهوده نیست؛ بلکه منظور از بخشهای زائد فضا ، بخش هایی جز دیوارها و کف و سقف است. برای مثال تیر و ستونهای برآمده در فضا، کلید و پریزها، سقف کاذب، داکتها و تاسیسات همگی جزئی از این بخش محسوب میشوند. به همین دلیل بهتر است که این اجزای فضا ، عایق صوتی شوند.
پیشنهادات اکوستیک مطب گفتاردرمانی
در بخش قبل اشاره شد که برخی از بخش های یک محیط زائدند؛ مثل تیر و ستون در فضا. در یک فضا، تیر و ستونها نقش انتقال دهندههای صدا را دارند. همانطور که با ترمز گرفتن یک ماشین در خیابان، لرزش و صدای حاصل از ترمز از طریق فونداسیون خانه به طبقات بالاتر منتقل میشود؛ صدا نیز از طریق تیر و ستون منتقل میشود. به همین دلیل توصیه میشود که این ستونها و تیرهای فضا به وسیله فومهای شانهتخم مرغی کاور شوند.
- معمولا فضای گفتاردرمانی ، فضایی با ابعاد کم است و اغلب برای کاربریهای تکرار و تمرین حروف، تلفظ کلمات با صدای بلند، آواز خواندن، ریکورد و ضبط صدا ، شنیدن صداهای زیر و بم و حساس و موارد دیگر استفاده میشود. از همین رو پیشنهاد میشود که برای اکوستیک مطب گفتاردرمانی از فوم های شانه تخم مرغی ضخامت 3.5 سانت دانسیته 30 استفاده شود . همچنین در صورت امکان میتوان از موکتهای پرز بلند برای کف اتاقک شنوایی سنجی هم استفاده کرد.
نکته : استفاده از فوم با دانسیته کمتر از 30 ، عملا فایده صوتی ندارد و بیشتر به عنوان ضربه گیرها استفاده میشود.
سخن آخر
با دورهی تمام آنچه که گفته شد میتوان به یک جمعبندی مختصر رسید:
اتاق گفتار درمانی، فضایی کوچک برای انجام تمرین های تلفظ و بیان است که نیاز است با توجه به حساسیت ها و استانداردهای تخصصی، ورودی و خروجی صدا کنترل شود. به همین منظور اکوستیک مطب گفتاردرمانی و اتاقکهای گفتاردرمانی ، امری ضروری و اجتناب ناپذیر است و شامل تمامی اتاقهایی با این کاربرد میشود. آنچه که در بحث آکوستیک این فضاها متفاوت است ویژگیهای هر فضا و نیازها و استانداردهای موردنظر است که به تبع همین موارد شرایط عایق صوتی فضا هم متفاوت است. همین تفاوت در شرایط سبب میشود که توصیه کنیم؛ از راهنمایی مشاوران کهن عایق استفاده کرده و با فرستادن یک فیلم 20 ثانیهای از فضا، آکوستیک مناسب محیط موردنظر خود را انتخاب کنید.
صفحه جامع فضاهای تخصصی و مطبها